Bu yazı öncelikle hemofili hastaları ve yakınlarını, ilgili sağlık çalışanlarını radyosinovektomi hakkında bilgilendirmek amacıyla hazırlanmıştır.
Radyosinovektomi nedir?
Radyosinovektomi, kolloid veya partiküler (parçacık) özelliğindeki radyoaktif izotopların eklem içine enjeksiyonu ile uygulanan bir tedavi şeklidir. “Radyoizotop sinovektomi” veya “radyonüklit sinovektomi” ismiyle de bilinmektedir. Radyoaktif moleküller beta ışını yayarak sinovyal zarda eklem içi kanamaların oluşturduğu yangısal olayları baskılar ve tedavi edici etki oluştururlar. Etki mekanizması beta ışınlarının selektif (seçici) bir şekilde sinoviyumda çoğalmış sinoviyal hücreler ile diğer yangısal hücre elemanlarını ortadan kaldırması şeklindedir (Şekil 1). Uygulama doğru şekilde yapıldığında radyoaktif madde sadece eklem içinde sinoviyumda etkili olur, kırkırdak, kemik ve yumuşak dokularda, vücudun geri kalan alanlarında zararlı etki oluşturmaz. Bu tedavi,cerrahi sinovektomiye göre daha kolay, invaziv olmayan ve hastaneye yatış gerektirmeyen bir tedavidir.
Bu tedavi ilk kez 1950’li yıllarda bir çeşit kronik eklem hastalığı olan romatoid artiritli olgularda kullanılmış ve halen Hemofili dışında pek çok ağrılı eklem hastalığında da uygulanmaya devam etmektedir. Hemofilik eklemlerde ise 1971 yılından beri başarıyla uygulanmaktadır. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi bünyesinde 2001 yılından beri uygulanmakta olup bugüne kadar yaklaşık 250 hastaya toplam 500’ü bulunan uygulama yapılmıştır.
Radyosinovektomi hangi olgulara uygulanır?
Radyosinovektomi tedavisinin hangi olgulara uygulanacağı hemofili konseylerinde veya benzeri multidisipliner toplantılarda Hematoloji, Ortopedi, Fizik Tedavi, Radyoloji ve Nükleer Tıp uzmanlarının hastayı değerlendirmesi ile belirlenir. Burada dikkat edilmesi gereken husus öncelikle kalıcı eklem hasarı oluşmamış veya sınırlı olan olguların seçilmesidir. Hedef ekleminde ayda 2-3 kez kanaması olan, konservatif tedaviye ve fizyoterapiye yeterli yanıt vermeyen, radyolojik olarak eklem harabiyeti bulunmayan olgular Radyosinovektominin en iyi sonuç verdiği hastalardır.
